Ελληνική Συμμετοχή στην 10η Διεθνή Έκθεση Σκηνογραφίας και Θεατρικής Αρχιτεκτονικής, Prague Quadrennial 2003
αρχιτεκτονική εγκατάσταση / 1ο βραβείο εθνικής συμμετοχής
ΦΟΡΕΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ:
Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου
ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ:
Απόστολος Βέττας, ΕΚΔΙΘ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ:
Κατερίνα Κοτζιά, Σάσα Λαδά, Λόης Παπαδόπουλος, Κορίνα Φιλοξενίδου
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ:
Άγγελος Φλώρος, Άρης Κοέν, Βασίλης Μπούζας
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ:
Δημήτρης Κολώνης, Ζέτα Κοτσιώνη
ΜΑΚΕΤΕΣ:
Μανόλης Καραγιαννούδης, Κατερίνα Παπαγεωργίου
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ:
Κατερίνα Παπαγεωργίου, Μαρία Στεφανάκη
ENVIRONMENTAL GRAPHICS:
The Hot Chair
ΕΙΔΙΚΟΙ ΦΩΤΙΣΜΟΙ:
Χρήστος Γιαλαβούζης
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ:
Κατασκευαστική “Τσιφουτίδη”
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:
ελληνικός κατάλογος έκθεσης
διεθνής κατάλογος έκθεσης
κείμενο Athens stage
ΠΡOΓΡΑΜΜΑ:
Αρχιτεκτονική εγκατάσταση της ελληνικής συμμετοχής στην Theatre and Theatre Quadrennial της Πράγας. Δύο εκθεσιακές ενότητες: Εξι μονογραφικές παρουσιάσεις ελλήνων σκηνογράφων (Βέττας, Δαγκλίδης, Mανωλεδάκη, Πάτσας, Παπαντωνίου, Πεζανου) και ελληνική θεατρική αρχιτεκτονική. Η τρίτη εκθεσιακή ενότητα (θεατρική εκπαίδευση) σχεδιάσθηκε με ευθύνη του Τμήματος θεάτρου του ΑΠΘ.
ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΙΚΗ ΠΡOΤΑΣΗ:
α.
το εκθεσιακό υλικό στην περίπτωση των σκηνογράφων (κοστούμια, μακέτες, βιντεοπροβολές) διατάχθηκε σε μια κερκίδα θεάτρου με έντονη κλίση προς το διάδρομο κίνησης, καθιστώντας θεατρικό θέαμα τους επισκέπτες της έκθεσης. Η ενιαία κερκίδα σχίσθηκε σε έξι πασαρέλλες, μία για κάθε δημιουργό, σε μικρομετατόπιση η μία από την άλλη, τόσο στην κάτοψη όσο και στην τομή, ικανή για να παραγάγει τόσο την αυτονομημένη προβολή της κάθε περίπτωσης, όσο και μια ανησυχία στο συνολικό εκθεσιακό τοπίο. Η μεγάλη κλίση επιτρέπει την επίσκεψη των "κερκίδων" από την κάτω πλευρά τους, μια διαδρομή η οποία, εκτός από τον πολλαπλασιασμό της εκθεσιακής επιφάνειας υπονοεί το κρυμμένο υπέδαφος της θεατρικής εμπειρίας. Οι επιφάνειες επιλύθηκαν σαν ξύλινες γραμμικές περσίδες, πίσω από τις οποίες διακρίνονται σε δεύτερο και τρίτο επίπεδο διάφορες κατηγορίες εκθεμάτων.
β.
Στην έκθεση ελληνικής θεατρικής αρχιτεκτονικής, αντί για την προβολή μεμονωμένων καλών αρχιτεκτονικών παραδειγμάτων, προτιμήθηκε η παρουσίαση της θεατρικής γεωγραφίας των 144 θεατρικών σκηνών της Αθήνας (Athenscape as Stage -scape), οι λιγότερες από τις οποίες είναι μελετημένες εξ αρχής ως θέατρα, ενώ οι περισσότερες προκύπτουν ως μετασχηματισμοί, ακόμη και αυτοσχέδιοι, υφιστάμενων χώρων – αποθήκες, ισόγεια ή υπόγεια πολυκατοικιών, μονοκατοικίες. Η θεαματική διασπορά αυτών των θέσεων αποτυπώθηκε σε ένα χάρτη, πάνω στον οποίον εγκαταστάθηκαν μικρές κατασκευές που κωδικοποιούν το σκηνικό ήθος του κάθε θεάτρου: μακέτες από το χώρο ή από σκηνογραφίες έργων, αντικείμενα που παραπέμπουν σε παραστάσεις, σπανιότερα φωτογραφίες των δημιουργών που εμψύχωσαν στη διαδρομή τους τα συγκεκριμένα κτίρια. Τα μικρά "σήματα" των θεάτρων είναι κρυμμένα μέσα στο σώμα του χάρτη, πίσω από μικρές πόρτες ή καταπακτές, αλλά μπορεί κανείς να τα επισκεφθεί, χρησιμοποιώντας, για τις υψηλότερες θέσεις, ένα θεατρικού τύπου ικρίωμα που ολισθαίνει σε ράγες παράλληλα προς το χάρτη. Οσοι/ες θέλουν να εμβαθύνουν στα ευρήματα του χάρτη, μπορούν να πλοηγηθούν στη θεατρική πραγματικότητα της Αθήνας, χρησιμοποιώντας το ψηφιοποιημένο αρχείο δεδομένων που έχει εγκατασταθεί σε ειδικά σχεδιασμένο έπιπλο.
(από το κείμενο της έκθεσης)
Σχεδιασμένα από αρχιτέκτονα για θέατρα ή όχι οι 144 θεατρικές αίθουσες της Αθήνας στεγάζουν παραστάσεις κλασικού ή σύγχρονου ρεπερτορίου, παραστάσεις αναζήτησης ή ακόμα αιφνίδιες δημιουργικές θεατρικές πρωτοβουλίες.
Βούλες κόκκινες πράσινες ή μπλέ πάνω στον πράσινο χάρτη της Αθήνας περιγράφουν ένα γαλαξία από κρυμμένες δυνατότητες, μυστικά φυλλαγμένα πίσω από πόρτες ή μέσα σε συρτάρια, χαρακτήρες, σκηνικά ή ιστορίες που παίχθηκαν στο πάλκο ή ίσως στους δρόμους της Αθήνας: είναι όλες τους σημαίνοντα αστικά επεισόδια.
Γιατί το θέατρο είναι το par excellence δημόσιο κτίριο, όπως ίσως η πλατεία του θεάτρου ή ο δρόμος του θεάτρου είναι η μεγάλη σκηνή της πόλης.
Μπορεί το κάθε κτίριο θεάτρου από μόνο του να μην αντιπροσωπεύει μια λαμπρή στιγμή της θεατρικής κτιριολογίας. Ομως όλα μαζί, τοποθετημένα πάνω στο χάρτη της Αθήνας, συγκροτούν το δυναμικό θεατρικό χάρτη του άστεως
Οι ροές των θεατρόφιλων έλκονται από την τυχαία διασπορά των σκηνών μέσα στην προγραμματική ακαταστασία της κτιριακής ύλης της Αθήνας, τα καφέ ντε τεάτρ βουίζουν από τις συζητήσεις των μεταμεσονύκτιων θεατών, τα βήματα των φλανέρ απλώνονται γύρω από τα στέκια του θεάτρου, ο ιστός της πόλης φωτίζεται αλλιώς, ξαναπροσδιορίζεται με θεατρικές μνήμες, αφηγήσεις και θεωρίες.
Αν η διάχυση της θεατρικής ύλης μετασχηματίζει την πόλη δυναμικά, οι αρχιτεκτονικές προτάσεις για εφήμερες σκηνές θεάτρου και για άλλα θεατρικά γεγονότα, που προβάλλονται στη μικρή οθόνη, όπως νέοι αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο τις υπέβαλαν στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, καταφέρνουν μαζί με το ενδόμυχο θεατρικό δυναμικό να διεγείρουν να αναϊεραρχήσουν και να ανασημασιοδοτήσουν τη γεωγραφία της πόλης.
Ο γαλαξίας των 144 αθηναϊκών θεάτρων μαζί με τα εφήμερα θεατρικά επεισόδια συστήνουν το αθηναϊκό τοπίο ως ένα τοπίο θεάτρων.
ΦΟΡΕΑΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ:
Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου
ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ:
Απόστολος Βέττας, ΕΚΔΙΘ
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ:
Κατερίνα Κοτζιά, Σάσα Λαδά, Λόης Παπαδόπουλος, Κορίνα Φιλοξενίδου
ΨΗΦΙΑΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ:
Άγγελος Φλώρος, Άρης Κοέν, Βασίλης Μπούζας
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΨΗΦΙΑΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ:
Δημήτρης Κολώνης, Ζέτα Κοτσιώνη
ΜΑΚΕΤΕΣ:
Μανόλης Καραγιαννούδης, Κατερίνα Παπαγεωργίου
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ:
Κατερίνα Παπαγεωργίου, Μαρία Στεφανάκη
ENVIRONMENTAL GRAPHICS:
The Hot Chair
ΕΙΔΙΚΟΙ ΦΩΤΙΣΜΟΙ:
Χρήστος Γιαλαβούζης
ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ:
Κατασκευαστική “Τσιφουτίδη”
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:
ελληνικός κατάλογος έκθεσης
διεθνής κατάλογος έκθεσης
κείμενο Athens stage
ΠΡOΓΡΑΜΜΑ:
Αρχιτεκτονική εγκατάσταση της ελληνικής συμμετοχής στην Theatre and Theatre Quadrennial της Πράγας. Δύο εκθεσιακές ενότητες: Εξι μονογραφικές παρουσιάσεις ελλήνων σκηνογράφων (Βέττας, Δαγκλίδης, Mανωλεδάκη, Πάτσας, Παπαντωνίου, Πεζανου) και ελληνική θεατρική αρχιτεκτονική. Η τρίτη εκθεσιακή ενότητα (θεατρική εκπαίδευση) σχεδιάσθηκε με ευθύνη του Τμήματος θεάτρου του ΑΠΘ.
ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΙΚΗ ΠΡOΤΑΣΗ:
α.
το εκθεσιακό υλικό στην περίπτωση των σκηνογράφων (κοστούμια, μακέτες, βιντεοπροβολές) διατάχθηκε σε μια κερκίδα θεάτρου με έντονη κλίση προς το διάδρομο κίνησης, καθιστώντας θεατρικό θέαμα τους επισκέπτες της έκθεσης. Η ενιαία κερκίδα σχίσθηκε σε έξι πασαρέλλες, μία για κάθε δημιουργό, σε μικρομετατόπιση η μία από την άλλη, τόσο στην κάτοψη όσο και στην τομή, ικανή για να παραγάγει τόσο την αυτονομημένη προβολή της κάθε περίπτωσης, όσο και μια ανησυχία στο συνολικό εκθεσιακό τοπίο. Η μεγάλη κλίση επιτρέπει την επίσκεψη των "κερκίδων" από την κάτω πλευρά τους, μια διαδρομή η οποία, εκτός από τον πολλαπλασιασμό της εκθεσιακής επιφάνειας υπονοεί το κρυμμένο υπέδαφος της θεατρικής εμπειρίας. Οι επιφάνειες επιλύθηκαν σαν ξύλινες γραμμικές περσίδες, πίσω από τις οποίες διακρίνονται σε δεύτερο και τρίτο επίπεδο διάφορες κατηγορίες εκθεμάτων.
β.
Στην έκθεση ελληνικής θεατρικής αρχιτεκτονικής, αντί για την προβολή μεμονωμένων καλών αρχιτεκτονικών παραδειγμάτων, προτιμήθηκε η παρουσίαση της θεατρικής γεωγραφίας των 144 θεατρικών σκηνών της Αθήνας (Athenscape as Stage -scape), οι λιγότερες από τις οποίες είναι μελετημένες εξ αρχής ως θέατρα, ενώ οι περισσότερες προκύπτουν ως μετασχηματισμοί, ακόμη και αυτοσχέδιοι, υφιστάμενων χώρων – αποθήκες, ισόγεια ή υπόγεια πολυκατοικιών, μονοκατοικίες. Η θεαματική διασπορά αυτών των θέσεων αποτυπώθηκε σε ένα χάρτη, πάνω στον οποίον εγκαταστάθηκαν μικρές κατασκευές που κωδικοποιούν το σκηνικό ήθος του κάθε θεάτρου: μακέτες από το χώρο ή από σκηνογραφίες έργων, αντικείμενα που παραπέμπουν σε παραστάσεις, σπανιότερα φωτογραφίες των δημιουργών που εμψύχωσαν στη διαδρομή τους τα συγκεκριμένα κτίρια. Τα μικρά "σήματα" των θεάτρων είναι κρυμμένα μέσα στο σώμα του χάρτη, πίσω από μικρές πόρτες ή καταπακτές, αλλά μπορεί κανείς να τα επισκεφθεί, χρησιμοποιώντας, για τις υψηλότερες θέσεις, ένα θεατρικού τύπου ικρίωμα που ολισθαίνει σε ράγες παράλληλα προς το χάρτη. Οσοι/ες θέλουν να εμβαθύνουν στα ευρήματα του χάρτη, μπορούν να πλοηγηθούν στη θεατρική πραγματικότητα της Αθήνας, χρησιμοποιώντας το ψηφιοποιημένο αρχείο δεδομένων που έχει εγκατασταθεί σε ειδικά σχεδιασμένο έπιπλο.
(από το κείμενο της έκθεσης)
Σχεδιασμένα από αρχιτέκτονα για θέατρα ή όχι οι 144 θεατρικές αίθουσες της Αθήνας στεγάζουν παραστάσεις κλασικού ή σύγχρονου ρεπερτορίου, παραστάσεις αναζήτησης ή ακόμα αιφνίδιες δημιουργικές θεατρικές πρωτοβουλίες.
Βούλες κόκκινες πράσινες ή μπλέ πάνω στον πράσινο χάρτη της Αθήνας περιγράφουν ένα γαλαξία από κρυμμένες δυνατότητες, μυστικά φυλλαγμένα πίσω από πόρτες ή μέσα σε συρτάρια, χαρακτήρες, σκηνικά ή ιστορίες που παίχθηκαν στο πάλκο ή ίσως στους δρόμους της Αθήνας: είναι όλες τους σημαίνοντα αστικά επεισόδια.
Γιατί το θέατρο είναι το par excellence δημόσιο κτίριο, όπως ίσως η πλατεία του θεάτρου ή ο δρόμος του θεάτρου είναι η μεγάλη σκηνή της πόλης.
Μπορεί το κάθε κτίριο θεάτρου από μόνο του να μην αντιπροσωπεύει μια λαμπρή στιγμή της θεατρικής κτιριολογίας. Ομως όλα μαζί, τοποθετημένα πάνω στο χάρτη της Αθήνας, συγκροτούν το δυναμικό θεατρικό χάρτη του άστεως
Οι ροές των θεατρόφιλων έλκονται από την τυχαία διασπορά των σκηνών μέσα στην προγραμματική ακαταστασία της κτιριακής ύλης της Αθήνας, τα καφέ ντε τεάτρ βουίζουν από τις συζητήσεις των μεταμεσονύκτιων θεατών, τα βήματα των φλανέρ απλώνονται γύρω από τα στέκια του θεάτρου, ο ιστός της πόλης φωτίζεται αλλιώς, ξαναπροσδιορίζεται με θεατρικές μνήμες, αφηγήσεις και θεωρίες.
Αν η διάχυση της θεατρικής ύλης μετασχηματίζει την πόλη δυναμικά, οι αρχιτεκτονικές προτάσεις για εφήμερες σκηνές θεάτρου και για άλλα θεατρικά γεγονότα, που προβάλλονται στη μικρή οθόνη, όπως νέοι αρχιτέκτονες από όλο τον κόσμο τις υπέβαλαν στον διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, καταφέρνουν μαζί με το ενδόμυχο θεατρικό δυναμικό να διεγείρουν να αναϊεραρχήσουν και να ανασημασιοδοτήσουν τη γεωγραφία της πόλης.
Ο γαλαξίας των 144 αθηναϊκών θεάτρων μαζί με τα εφήμερα θεατρικά επεισόδια συστήνουν το αθηναϊκό τοπίο ως ένα τοπίο θεάτρων.
