Αρχιτεκτονική Εγκατάσταση για την αναδρομική Έκθεση Αρχιτεκτονικής του Arrata Isozaki
αρχιτεκτονικη εγκατάσταση
ΦOΡΕΑΣ ΤOΥ ΕΡΓOΥ:
Oργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης “Θεσσαλονίκη 1997”
ΑΝΑΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:
ΟΠΠΕΘ 1997
ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ:
Σάσα Λαδά, Λόης Παπαδόπουλος
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ:
Μάγδα Βρατσκίδου
ΘΕΑΤΡΙΚΟΙ ΦΩΤΙΣΜΟΙ:
Χρίστος Γιαλαβούζης
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:
κείμενο καταλόγου
μετασχηματισμοί του αστικού τοπίου
ΠΡOΓΡΑΜΜΑ:
Εκθεση 40 ξύλινων αρχιτεκτονικών προπλασμάτων και 200 πινάκων με αρχιτεκτονικά σχέδια.
ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΙΚΗ ΠΡOΤΑΣΗ:
Η έκθεση επιλύθηκε στους ημιτελείς χώρους του υπό κατασκευήν, τότε, θεάτρου της Μονής Λαζαριστών. Υιοθετήθηκε μια δόκιμη κατηγοριοποίηση του έργου (Dave Stewart) του Isozaki σε τρεις ενότητες (1. η γέννηση του αρχιτέκτονα, 2. η καταστροφή, 3. ο πολίτης του κόισμου), που αντιστοιχήθηκαν σε τρείς διακεκριμένες περιοχές του κτιρίου (μεγάλο foyer της εισόδου, αίθουσα πρόβας, κουΐντες) με τρεις διακεκριμμένους τρόπους έκθεσης (εκθεσιακά πανώ από κόντρα πλακέ θαλάσσης με σόκκορο από διαφανές πολυεστερικό φύλλο, κινηματογραφικό στούντιο με εξπρεσσιονιστικές τρέσσες φωτισμού, ανάρτηση με συρματόσχοινο σε διάταξη κουίντας στο εσωτερικό της σκηνής). Στο μέσον της κενής σκηνής του θεάτρου τοποθετήθηκε η οθόνη προβολής τεκμηριωτικών ντοκυμαντέρ, στη ροή των οποίων παρεμβάλλονταν ζωντανές εικόνες από την κίνηση των επισκεπτών μέσα στο χώρο της έκθεσης. Η κατασκευή με τα πολλαπλά είδωλα στην είσοδο ενίσχυε περαιτέρω το concept της Εκθεσης, που, αναπαράγοντας μια διατύπωση του Isozaki, επεδίωξε μια περιγραφή της αρχιτεκτονικής του σαν ένα παιχνίδι ρόλων.
κείμενο καταλόγου
Η αρχιτεκτονική της έκθεσης στη Θεσσαλονίκη _ οφειλόμενες εξηγήσεις.
Για τη φιλοξενία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του Arata Isozaki επιλέξαμε το Θέατρο της Μονής Λαζαριστών. Εκτιμήσαμε ότι η ανάδειξη της μεταφορικής σχέσης ανάμεσα στο θέατρο και την αρχιτεκτονική θα συνεισέφερε στην επανερμηνεία ενός έργου τόσο πλούσιου και αντιφατικού, με προέχοντα μάλιστα το δραματουργικό του χαρακτήρα, όσο το έργο του Arata Isozaki. Γι’ αυτό δεν διατάξαμε σε γραμμική χρονολογική διαδοχή το πρωτογενές υλικό της έκθεσης - διακόσια σχέδια και σκίτσα, σαράντα μακέτες και εκτενείς λεκτικές επεξηγήσεις για τις εικοσιτρείς μελέτες της περιόδου 1960-1995.
Αντίθετα, όπως εισηγήθηκε ο ιστορικός David Stewart , προκρίναμε μια ανάγνωση μέσα στην οποία το έργο του Isozaki παράγεται και ανασυντίθεται συνεχώς παρακολουθώντας τους μετασχηματισμούς της στάσης του αρχιτέκτονα, απέναντι στα μετατοπιζόμενα προβλήματα της αρχιτεκτονικής και του χώρου. Πράγματι, στα τριανταπέντε χρόνια της δημιουργικής του ζωής αυτός ο διανοούμενος δημιουργός, σαν σεισμογράφος του αιώνα του, ζει με τρόπο αγχωτικό το υπαρξιακό δίλημμα της σχέσης του με το πραγματικό.
Η πρώτη ομάδα έργων (ενότητα: η γέννηση της φαντασίας-η γέννηση του αρχιτέκτονα καθώς και η ενότητα: η καταστροφή της Ιαπωνίας-η καταστροφή της αρχιτεκτονικής), η οποία τοποθετήθηκε στο μεγάλο φουαγιέ του θεάτρου, περιγράφει τη διπλή ανταπόκριση του αρχιτέκτονα Isozaki απέναντι στο ζοφερό τοπίο (στο pathos) της μεταπολεμικής ιαπωνικής πόλης με τις φυσικές καταστροφές του πολέμου αλλά και με τις κατεστραμμένες κοινωνικές σχέσεις. Πρόκειται για μια στάση ουτοπικής φυγής από το πραγματικό προς τους τεχνολογικούς παραδείσους της εναέριας πόλης, της computer aided πόλης και των prototype houses ή για μια στάση ριζοσπαστικού κοινωνικού σχολιασμού, η οποία περιγράφει τη συστηματική αποσκίρτηση του Isozaki από την παράδοση του μοντέρνου. Μέσα σ’ αυτή τη διπλή κίνηση αποκρυσταλλώνονται τα μονιμότερα αρχιτεκτονικά στρατηγήματα του δημιουργού, ο οποίος εφεξής θα αυτοσυστήνεται ως σουρεαλιστής: η ειρωνεία, η τέχνη του αποσπασματικού, η μυθολογία του ερειπίου, το ρήγμα, η κεντρικότητα χωρίς κέντρο, η πριμοδότηση ενδιάμεσων καταστάσεων.
Στις άλλες δύο αίθουσες της έκθεσης, στην αίθουσα της πρόβας και στον ίδιο το χώρο της σκηνής, τοποθετήσαμε τα αρχιτεκτονικά αποτελέσματα, τα κτίρια που περιγράφουν την επιστροφή του Isozaki στο πραγματικό (ενότητα: ο πολίτης του κόσμου). Στα εντυπωσιακά μεγάλα αρχιτεκτονικά προγράμματα που εκτίθενται, το ιδιόλεκτο του Isozaki έχει πλέον σταθεροποιηθεί: η αυτάρκης γοητεία της πλατωνικής γεωμετρίας, ο εκλεκτικισμός, η προσωπική μυθολογία. Τα εκθέματα καταλαμβάνουν την περίμετρο της αίθουσας της πρόβας (έργα στον κόσμο) ή παραμένουν εκ πρώτης όψεως αθέατα, κρυμμένα βαθιά μέσα στις κουΐντες (έργα στην Ιαπωνία).
Στο κέντρο της σκηνής, το οποίο παραμένει κενό, μια μεγάλη οθόνη προβάλλει εικόνες από πραγματοποιημένα έργα καθώς και συνεντεύξεις του Isozaki, σε μίξεις με ζωντανές εικόνες από τα εκθέματα και τους επισκέπτες της έκθεσης. Τέσσερα μόνιτορς, αναπαυτικά τοποθετημένα στα καθίσματα του θεάτρου, παρακολουθούν το παιχνίδι της εναλλαγής και των ρόλων: τα κτίρια, ο επισκέπτης, ο αρχιτέκτονας.
Εξάλλου, η αρχιτεκτονική δεν είναι παρά ένα θέατρο, ένα παιχνίδι ρόλων , έλεγε ο Isozaki στον Minoru Fuzita, αρχιτέκτονα του θεάτρου The Globe του Τόκιο.
ΦOΡΕΑΣ ΤOΥ ΕΡΓOΥ:
Oργανισμός Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης “Θεσσαλονίκη 1997”
ΑΝΑΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗΣ:
ΟΠΠΕΘ 1997
ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ:
Σάσα Λαδά, Λόης Παπαδόπουλος
ΣΥΝΕΡΓΑΤΙΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ:
Μάγδα Βρατσκίδου
ΘΕΑΤΡΙΚΟΙ ΦΩΤΙΣΜΟΙ:
Χρίστος Γιαλαβούζης
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ:
κείμενο καταλόγου
μετασχηματισμοί του αστικού τοπίου
ΠΡOΓΡΑΜΜΑ:
Εκθεση 40 ξύλινων αρχιτεκτονικών προπλασμάτων και 200 πινάκων με αρχιτεκτονικά σχέδια.
ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΙΚΗ ΠΡOΤΑΣΗ:
Η έκθεση επιλύθηκε στους ημιτελείς χώρους του υπό κατασκευήν, τότε, θεάτρου της Μονής Λαζαριστών. Υιοθετήθηκε μια δόκιμη κατηγοριοποίηση του έργου (Dave Stewart) του Isozaki σε τρεις ενότητες (1. η γέννηση του αρχιτέκτονα, 2. η καταστροφή, 3. ο πολίτης του κόισμου), που αντιστοιχήθηκαν σε τρείς διακεκριμένες περιοχές του κτιρίου (μεγάλο foyer της εισόδου, αίθουσα πρόβας, κουΐντες) με τρεις διακεκριμμένους τρόπους έκθεσης (εκθεσιακά πανώ από κόντρα πλακέ θαλάσσης με σόκκορο από διαφανές πολυεστερικό φύλλο, κινηματογραφικό στούντιο με εξπρεσσιονιστικές τρέσσες φωτισμού, ανάρτηση με συρματόσχοινο σε διάταξη κουίντας στο εσωτερικό της σκηνής). Στο μέσον της κενής σκηνής του θεάτρου τοποθετήθηκε η οθόνη προβολής τεκμηριωτικών ντοκυμαντέρ, στη ροή των οποίων παρεμβάλλονταν ζωντανές εικόνες από την κίνηση των επισκεπτών μέσα στο χώρο της έκθεσης. Η κατασκευή με τα πολλαπλά είδωλα στην είσοδο ενίσχυε περαιτέρω το concept της Εκθεσης, που, αναπαράγοντας μια διατύπωση του Isozaki, επεδίωξε μια περιγραφή της αρχιτεκτονικής του σαν ένα παιχνίδι ρόλων.
κείμενο καταλόγου
Η αρχιτεκτονική της έκθεσης στη Θεσσαλονίκη _ οφειλόμενες εξηγήσεις.
Για τη φιλοξενία της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του Arata Isozaki επιλέξαμε το Θέατρο της Μονής Λαζαριστών. Εκτιμήσαμε ότι η ανάδειξη της μεταφορικής σχέσης ανάμεσα στο θέατρο και την αρχιτεκτονική θα συνεισέφερε στην επανερμηνεία ενός έργου τόσο πλούσιου και αντιφατικού, με προέχοντα μάλιστα το δραματουργικό του χαρακτήρα, όσο το έργο του Arata Isozaki. Γι’ αυτό δεν διατάξαμε σε γραμμική χρονολογική διαδοχή το πρωτογενές υλικό της έκθεσης - διακόσια σχέδια και σκίτσα, σαράντα μακέτες και εκτενείς λεκτικές επεξηγήσεις για τις εικοσιτρείς μελέτες της περιόδου 1960-1995.
Αντίθετα, όπως εισηγήθηκε ο ιστορικός David Stewart , προκρίναμε μια ανάγνωση μέσα στην οποία το έργο του Isozaki παράγεται και ανασυντίθεται συνεχώς παρακολουθώντας τους μετασχηματισμούς της στάσης του αρχιτέκτονα, απέναντι στα μετατοπιζόμενα προβλήματα της αρχιτεκτονικής και του χώρου. Πράγματι, στα τριανταπέντε χρόνια της δημιουργικής του ζωής αυτός ο διανοούμενος δημιουργός, σαν σεισμογράφος του αιώνα του, ζει με τρόπο αγχωτικό το υπαρξιακό δίλημμα της σχέσης του με το πραγματικό.
Η πρώτη ομάδα έργων (ενότητα: η γέννηση της φαντασίας-η γέννηση του αρχιτέκτονα καθώς και η ενότητα: η καταστροφή της Ιαπωνίας-η καταστροφή της αρχιτεκτονικής), η οποία τοποθετήθηκε στο μεγάλο φουαγιέ του θεάτρου, περιγράφει τη διπλή ανταπόκριση του αρχιτέκτονα Isozaki απέναντι στο ζοφερό τοπίο (στο pathos) της μεταπολεμικής ιαπωνικής πόλης με τις φυσικές καταστροφές του πολέμου αλλά και με τις κατεστραμμένες κοινωνικές σχέσεις. Πρόκειται για μια στάση ουτοπικής φυγής από το πραγματικό προς τους τεχνολογικούς παραδείσους της εναέριας πόλης, της computer aided πόλης και των prototype houses ή για μια στάση ριζοσπαστικού κοινωνικού σχολιασμού, η οποία περιγράφει τη συστηματική αποσκίρτηση του Isozaki από την παράδοση του μοντέρνου. Μέσα σ’ αυτή τη διπλή κίνηση αποκρυσταλλώνονται τα μονιμότερα αρχιτεκτονικά στρατηγήματα του δημιουργού, ο οποίος εφεξής θα αυτοσυστήνεται ως σουρεαλιστής: η ειρωνεία, η τέχνη του αποσπασματικού, η μυθολογία του ερειπίου, το ρήγμα, η κεντρικότητα χωρίς κέντρο, η πριμοδότηση ενδιάμεσων καταστάσεων.
Στις άλλες δύο αίθουσες της έκθεσης, στην αίθουσα της πρόβας και στον ίδιο το χώρο της σκηνής, τοποθετήσαμε τα αρχιτεκτονικά αποτελέσματα, τα κτίρια που περιγράφουν την επιστροφή του Isozaki στο πραγματικό (ενότητα: ο πολίτης του κόσμου). Στα εντυπωσιακά μεγάλα αρχιτεκτονικά προγράμματα που εκτίθενται, το ιδιόλεκτο του Isozaki έχει πλέον σταθεροποιηθεί: η αυτάρκης γοητεία της πλατωνικής γεωμετρίας, ο εκλεκτικισμός, η προσωπική μυθολογία. Τα εκθέματα καταλαμβάνουν την περίμετρο της αίθουσας της πρόβας (έργα στον κόσμο) ή παραμένουν εκ πρώτης όψεως αθέατα, κρυμμένα βαθιά μέσα στις κουΐντες (έργα στην Ιαπωνία).
Στο κέντρο της σκηνής, το οποίο παραμένει κενό, μια μεγάλη οθόνη προβάλλει εικόνες από πραγματοποιημένα έργα καθώς και συνεντεύξεις του Isozaki, σε μίξεις με ζωντανές εικόνες από τα εκθέματα και τους επισκέπτες της έκθεσης. Τέσσερα μόνιτορς, αναπαυτικά τοποθετημένα στα καθίσματα του θεάτρου, παρακολουθούν το παιχνίδι της εναλλαγής και των ρόλων: τα κτίρια, ο επισκέπτης, ο αρχιτέκτονας.
Εξάλλου, η αρχιτεκτονική δεν είναι παρά ένα θέατρο, ένα παιχνίδι ρόλων , έλεγε ο Isozaki στον Minoru Fuzita, αρχιτέκτονα του θεάτρου The Globe του Τόκιο.
